Các Lỗi Máy Hàn Laser Thường Gặp và Cách Khắc Phục Hiệu Quả

Máy hàn laser tuy có độ chính xác và hiệu quả cao trong gia công kim loại, nhưng không tránh khỏi các sự cố kỹ thuật trong quá trình vận hành. Những sự cố này có thể ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Vậy hãy cùng Nam Sơn theo dõi bài viết này để tổng hợp các lỗi máy hàn laser thường gặp, giúp tối ưu hóa quá trình vận hành và kéo dài tuổi thọ thiết bị.

Các lỗi máy hàn thường gặp sẽ ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm

1. Lý do nên chủ động trước các sự cố máy hàn laser trong ngành công nghiệp hiện đại

Máy hàn laser là một thiết bị công nghệ cao, đóng vai trò then chốt trong nhiều quy trình sản xuất yêu cầu độ chính xác và hiệu quả vượt trội trong nền công nghiệp hiện đại. Với chi phí đầu tư đáng kể, việc chủ động phòng ngừa và xử lý các sự cố máy hàn laser được xem là giải pháp bảo toàn vốn đầu tư, duy trì năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Trong các ngành công nghiệp đòi hỏi độ chính xác cao như ô tô, xe máy, bán dẫn và y tế, bạn càng phải chủ động việc xử lý các sự cố này. Trong những lĩnh vực này, một sai lệch nhỏ trong mối hàn có thể dẫn đến lỗi sản phẩm toàn bộ, gây thiệt hại nghiêm trọng về chi phí sản xuất, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, thậm chí đe dọa an toàn người dùng. 

Máy hàn laser đóng vai trò then chốt trong nhiều quy trình sản xuất yêu cầu độ chính xác

2. Tổng hợp các lỗi và cách khắc phục lỗi của máy hàn laser

Các lỗi máy hàn laser thường gặp có thể chia thành các nhóm sau:

2.1 Lỗi trước khi khởi động máy hàn laser (Pre-Startup Errors)

Máy không khởi động

• Nguyên nhân: Nguồn điện chập chờn, cầu chì hỏng hoặc công tắc nguồn bị lỗi.
• Giải pháp: Kiểm tra nguồn điện, thay cầu chì, kiểm tra và sửa công tắc nguồn.

Đèn hồ quang không sáng (Pre-ignition failure)

• Nguyên nhân: Đường dẫn quang bị lệch, ống laser hoặc đèn bơm hỏng.
• Giải pháp: Điều chỉnh gương phản xạ, thay ống laser hoặc đèn bơm nếu cần.

Chế độ tự động không phát tia, chế độ tay có tia

• Nguyên nhân: Lỗi tín hiệu điều khiển, bo mạch tự động hoặc cáp kết nối lỏng.
• Giải pháp: Kiểm tra và siết chặt cáp, sửa hoặc thay bo mạch điều khiển.

Đồng hồ vôn không hiển thị

• Nguyên nhân: Nguồn 15V bị ngắt, cáp đồng hồ lỏng hoặc đồng hồ hỏng.
• Giải pháp: Kiểm tra nguồn 15V, siết chặt cáp, thay đồng hồ nếu hỏng.

2.2 Lỗi trong quá trình hàn (During Welding)

Đường hàn bị đen

• Nguyên nhân: Bề mặt vật liệu bẩn, khí bảo vệ không đủ hoặc không phù hợp hoặc công suất laser quá cao.
• Giải pháp: Vệ sinh kỹ vật liệu trước khi hàn, tăng lưu lượng khí bảo vệ, chọn loại khí bảo vệ thích hợp, giảm công suất laser.

Độ xuyên không đủ / Tia laser yếu

• Nguyên nhân: Ống kính hoặc thấu kính bảo vệ bẩn, đường dẫn quang lệch hoặc công suất laser bị giảm do đèn bơm hoặc nguồn laser xuống cấp.
• Giải pháp: Làm sạch ống kính và thấu kính bảo vệ, điều chỉnh đường dẫn quang, kiểm tra và tăng công suất nguồn laser hoặc thay thế đèn bơm nếu cần.

Tự dưng mất tia khi đang làm việc

• Nguyên nhân: Cáp kết nối tín hiệu hoặc cáp quang bị lỏng/hỏng, đèn bơm hỏng hoặc nguồn điện cung cấp cho máy không ổn định.
• Giải pháp: Siết chặt hoặc thay thế cáp kết nối, thay đèn bơm, đảm bảo nguồn điện cấp cho máy hàn laser ổn định.

Báo còi và cắt điện, nước làm mát quá nhiệt

• Nguyên nhân: Bơm nước yếu hoặc hỏng, tản nhiệt bị tắc nghẽn hoặc chất lượng nước làm mát kém/bẩn.
• Giải pháp: Kiểm tra và thay thế bơm nước nếu cần, làm sạch tản nhiệt, thay nước làm mát định kỳ và sử dụng nước cất hoặc nước khử ion.

Tia lệch khỏi tâm đầu hàn

• Nguyên nhân: Gương phản xạ hoặc thấu kính hội tụ bị lệch vị trí, đầu hàn bị rung lắc hoặc cài đặt sai thông số vị trí điểm lấy nét (focus point).
• Giải pháp: Điều chỉnh lại gương phản xạ và thấu kính hội tụ, cố định đầu hàn chắc chắn, kiểm tra và điều chỉnh lại các thông số cài đặt trên phần mềm điều khiển.

Trong quá trình hàn cũng sẽ phát sinh một số lỗi

2.3 Lỗi chất lượng mối hàn (Weld Quality Defects)

Văng bắn tia (Spatter)

• Nguyên nhân: Mật độ năng lượng laser quá cao, cài đặt thông số hàn không phù hợp (ví dụ: tốc độ quá chậm) hoặc bề mặt vật liệu nhiễm bẩn (dầu mỡ, gỉ sét, oxit).
• Giải pháp: Giảm công suất laser hoặc tăng tốc độ hàn, vệ sinh kỹ bề mặt vật liệu trước khi hàn để loại bỏ tạp chất.

Xỉ hàn bề mặt (Surface Slag Inclusions)

• Nguyên nhân: Khí bảo vệ không đủ lưu lượng hoặc không phù hợp hoặc vật liệu hàn có tạp chất.
• Giải pháp: Tăng lưu lượng khí bảo vệ , chọn loại khí bảo vệ thích hợp với vật liệu, và làm sạch bề mặt vật liệu để loại bỏ các chất gây xỉ.

Vết nứt (Cracks)

• Nguyên nhân: Tốc độ làm mát của mối hàn quá nhanh, công suất laser không đồng đều hoặc ứng suất dư lớn trong vật liệu.
• Giải pháp: Điều chỉnh tốc độ hàn và tốc độ làm mát để vũng hàn có đủ thời gian đông đặc, kiểm soát ổn định công suất laser, và xem xét gia nhiệt sơ bộ vật liệu nếu cần.

Lỗ rỗ (Porosity)

• Nguyên nhân: Các loại khí sinh ra trong vũng hàn không thoát kịp do tốc độ làm mát nhanh hoặc bề mặt vật liệu bẩn chứa hơi ẩm/dầu mỡ.
• Giải pháp: Tăng lưu lượng và điều chỉnh hướng khí bảo vệ, vệ sinh vật liệu sạch sẽ, và kiểm tra tiêu cự laser để đảm bảo quá trình hóa hơi vật liệu hiệu quả.

Hõm (Undercut)

• Nguyên nhân: Tốc độ hàn quá nhanh so với công suất laser hoặc công suất laser quá cao gây ra sự bay hơi vật liệu quá mức ở mép mối hàn.
• Giải pháp: Giảm tốc độ hàn hoặc điều chỉnh công suất laser phù hợp để tạo ra dòng chảy tối ưu mà không làm lõm vật liệu.

Nạp vật liệu quá nhiều (Overfilled Weld Seam / Excessive Reinforcement)

• Nguyên nhân: Lượng vật liệu hàn dư thừa so với khe hở mối hàn hoặc tốc độ hàn quá chậm làm cho vật liệu nạp bị tích tụ.
• Giải pháp: Điều chỉnh lượng vật liệu nạp phù hợp với kích thước khe hở, và tăng tốc độ hàn để phân bố vật liệu đều hơn.

Lệch đường hàn (Weld Deviation / Misalignment)

• Nguyên nhân: Tiêu cự laser không chuẩn so với bề mặt vật liệu, đường dẫn quang bị lệch hoặc hệ thống định vị vật liệu không chính xác.
• Giải pháp: Hiệu chỉnh tiêu cự laser, kiểm tra và căn chỉnh lại toàn bộ đường dẫn quang (gương, thấu kính), và đảm bảo độ chính xác của gá kẹp vật liệu.

Võng hàn (Weld Sag / Burn-through)

• Nguyên nhân: Công suất laser quá cao xuyên qua vật liệu hoặc tốc độ hàn không đồng bộ gây tập trung nhiệt quá mức tại một điểm.
• Giải pháp: Giảm công suất laser, và điều chỉnh tốc độ hàn phù hợp để tránh làm thủng hoặc làm biến dạng quá mức vật liệu.

Biên dạng hàn xấu (Poor Weld Formation)

• Nguyên nhân: Cài đặt thông số hàn (công suất, tốc độ, tiêu cự, khí bảo vệ) không tối ưu hoặc khí bảo vệ không ổn định.
• Giải pháp: Kiểm tra và điều chỉnh toàn bộ các thông số hàn cho phù hợp với vật liệu và yêu cầu mối hàn, đảm bảo lưu lượng và áp suất khí bảo vệ ổn định.

Gân hàn / Lệch hình dạng ở góc (Weld Bead Irregularities at Corners)

• Nguyên nhân: Tiêu cự laser sai khi hàn ở các vị trí góc/đường cong hoặc góc hàn không được thiết lập chính xác.
• Giải pháp: Hiệu chỉnh lại tiêu cự laser cho từng vùng hàn đặc biệt (nếu cần), và đảm bảo góc hàn được giữ đúng vị trí trong suốt quá trình hàn.

Lưu ý: Các lỗi thường gặp của máy laser trên có thể do công suất sai, tốc độ hàn không đồng bộ, khí bảo vệ sai lưu lượng, vật liệu nhiễm bẩn hoặc tiêu cự không chuẩn.

Một vài lỗi liên quan đến chất lượng mối hàn

2.4 Lỗi phụ kiện & tiêu hao vật tư (Phụ trợ – Linh kiện)

Kính bảo vệ hoặc thấu kính bị bẩn/hỏng

• Nguyên nhân: Tích tụ bụi, cặn hàn, hơi ẩm hoặc nấm mốc do không vệ sinh thường xuyên hoặc môi trường làm việc không sạch.
• Giải pháp: Lau sạch bằng khăn chuyên dụng và dung dịch vệ sinh quang học phù hợp. Thay kính/thấu kính ngay lập tức nếu bị trầy xước, nứt hoặc hỏng nặng để tránh ảnh hưởng đến chất lượng tia laser.

Màng phản xạ laser (Diaphragm) bẩn/hỏng

• Nguyên nhân: Bám bụi, cặn bẩn hoặc cháy xém do công suất laser cao vượt quá giới hạn hoặc sử dụng trong thời gian dài mà không được vệ sinh/kiểm tra.
• Giải pháp: Vệ sinh màng phản xạ cẩn thận bằng các dụng cụ chuyên dụng. Thay mới nếu bị hỏng, biến dạng hoặc xuống cấp để đảm bảo hiệu suất phản xạ tối ưu của tia laser.

Đèn Xenon hết tuổi thọ

• Nguyên nhân: Đèn Xenon đã đạt giới hạn giờ hoạt động theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc là đèn kém chất lượng dẫn đến suy giảm khả năng phát xạ.
• Giải pháp: Kiểm tra nhật ký thời gian sử dụng đèn. Thay đèn Xenon mới theo khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc khi phát hiện tia laser yếu/không ổn định để duy trì hiệu suất hàn.

Màn chập (Shutter) không mở hết

• Nguyên nhân: Cặn bẩn, bụi hoặc dầu mỡ bám trên màn chập cản trở hoạt động hoặc động cơ điều khiển màn chập bị lỗi/hỏng.
• Giải pháp: Vệ sinh sạch sẽ màn chập và cơ cấu truyền động. Kiểm tra và sửa chữa hoặc thay thế động cơ điều khiển nếu cần để đảm bảo màn chập hoạt động trơn tru.

Laser lệch khỏi trục chính

• Nguyên nhân: Gương phản xạ bị lệch vị trí hoặc toàn bộ hệ thống quang học không được căn chỉnh chính xác sau quá trình vận chuyển, bảo trì hoặc va chạm.
• Giải pháp: Thực hiện hiệu chỉnh lại các gương phản xạ và căn chỉnh toàn bộ hệ thống quang học theo hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo tia laser đi đúng đường dẫn và tập trung chính xác vào điểm hàn.

Trong ngành công nghiệp hiện đại, máy hàn laser đóng vai trò then chốt, mang lại độ chính xác và hiệu quả vượt trội. Tuy nhiên, để duy trì hiệu suất tối ưu và kéo dài tuổi thọ thiết bị, việc hiểu rõ và chủ động khắc phục các lỗi máy hàn laser thường gặp là điều vô cùng cần thiết. 

Để đảm bảo quy trình sản xuất diễn ra liên tục và hiệu quả, Nam Sơn khuyến khích quý khách hàng cùng các kỹ thuật viên chủ động thực hiện các biện pháp kiểm tra và khắc phục đơn giản dựa trên những hướng dẫn đã trình bày. Nếu quý vị cần tư vấn chuyên sâu hoặc hỗ trợ báo giá dịch vụ sửa chữa máy hàn laser, hãy liên hệ ngay với Nam Sơn để nhận được sự hỗ trợ nhanh chóng và đáng tin cậy.

Bài viết và hình ảnh được tổng hợp bởi Nam Sơn

Câu hỏi thường gặp

Bài viết liên quan: 

• Công Nghệ Laser Trong Sản Xuất: Tăng Năng Suất và Chất Lượng 
• Máy Hàn Laser Thiết Bị Y Tế: Giải Pháp Tối Ưu Cho Ngành Y